نطق تاریخی دکتر محمد مصدق در دادگاه لاهه ـ در گذر زمان
در گذر زمان ـ نطق تاریخی دکتر محمد مصدق در دادگاه لاهه ـ ۲۴خرداد۱۴۰۱
نگاهی به تاریخ، هنر و علوم گذشته و نیز فرهنگ پشت سر بشریت امروز
۱۹ خرداد سال ۱۳۳۱ (۹ ژوئن ۱۹۵۲) روزی است که دکتر محمد مصدق رییس دولت وقت در دادگاه جهانی لاهه نطق تاریخی خود را در دفاع از ایرانیان ایراد و وجدان جهانیان را متوجه نقض حقوق ملل ضعیف کرد.
دکتر مصدق در این نطق گفت که وجدان جهانیان نباید اجازه دهد حقوق ملل ضعیف پایمال شود. جهانیان باید از ملل کوچکتر که برای احقاق حقوق خود و استفاده از حاکمیت ملی و استقلال به پا می‌خیزند در برابر دولت‌های دارای قدرت نظامی، تبلیغاتی و نفوذ سیاسی وسیع دفاع کنند. ما- ایرانیان- کاری جز گرفتن حق مسلم خود نکرده‌ایم.
دکتر مصدق قضات دادگاه لاهه را از آلوده کردن خود به سیاست برحذر داشت و اشاره کرد که قاضی باید حق را از زورگو و غاصب آن بگیرد نه جانب طرف برتر را.
دکتر مصدق پس از ایراد نطق طولانی خود، دفاع قضایی از حقوق ایران در برابر شکایت انگلستان را به پروفسور رولن ـ حقوقدان بلژیکی که به وکالت از ایران انتخاب شده بود ـ سپرد.
دکتر مصدق بعدا در یک مصاحبه مطبوعاتی در پاسخ به پرسش یک روزنامه‌نگار درباره میزان امید او به سازمان‌های بین‌الملل از جمله دادگاه لاهه، خواستار اصلاح منشور ملل و واگذاری تصمیم‌گیری‌ها، از شورای امنیت به مجمع عمومی سازمان ملل شد و گفت که سازمان ملل باید تنها «دموکراسی»ها را به عضویت بپذیرد نه هر دولت را. دولت یک کشور غیر‌دموکراتیک می‌تواند عضو ناظر باشد، نه صاحب رای، «دموکراسی» یک حق است و حقوق انسان باید رعایت شود و محترم باشد و ناقض این حقوق به مجازات برسد تا این مجازات وسیله تنبیه باشد.