بحران اقتصادی در ایران؛ از «چاپ بی‌وقفهٔ پول» تا «جبران کسری از جیب مردم»

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس ارتجاع گفت: «سیاست «گران کن، یارانه بده» همیشه شکست‌خورده» و «همیشه یارانه از تورم عقب مانده است» (۲۸دی۱۴۰۱). ایزدخواه با اشاره به‌سیاست یارانهٔ دولت رئیسی گفت: «آقایان گفتند فقط در ۴ قلم تورم خواهیم داشت و تورم اضافه این اقلام هم ۷ درصد خواهد بود، در حالی‌که این ۴ قلم شد ۴۰۰ قلم و تورم هم تا ۵۰ درصد رفت و رکود تورمی هم داشتیم».

سایت حکومتی تجارت نیوز نیز از «ادامهٔ نرخ بالای فقر» در ایران با اشاره به «بررسی لایحهٔ بودجه توسط مرکز پژوهش‌های مجلس» ارتجاع خبر داد (۲۶دی۱۴۰۱).

لایحهٔ بودجهٔ ۱۴۰۲توسط دولت رئیسی در شرایطی ارائه شده که میرکاظمی، رئیس سازمان برنامه و بودجهٔ رژیم «از کسری ۲۰۰هزار میلیارد تومانی بودجه» و «تحقق تنها ۶۶درصد بودجهٔ هفت ماههٔ اول سال» خبر داده بود (جلسهٔ مجلس-۱۷آبان۱۴۰۱). میرکاظمی در همان جلسه تأکید کرده بود این کسری بودجه «را نمی‌توانیم از آسمان بیاوریم» (همان منبع). کارشناسان و رسانه‌های رژیم بر اساس آمار مرکز پژوهش‌های مجلس در پایان آذر۱۴۰۱ حتی از «کسری بودجهٔ دولت» فراتر از آن می‌گویند که به «عددی بیش از ۳۰۰هزار میلیارد تومان» می‌رسد (سایت فراز- ۲۰دی۱۴۰۱).

اما حسین راغفر، اقتصاددان حکومتی می‌گوید «رئیس سازمان برنامه و بودجه وقتی کسری بودجه ۲۰۰ هزار میلیارد تومانی را اعلام کرد» زمینهٴ چینی جبران آن از جیب مردم را کرد و «از تأمین این کسری بودجه از محل افزایش قیمت حامل‌های انرژی حرف زد» (۲۱دی۱۴۰۱). راغفر در همین گزارش می‌گوید «در مدت دولت سیزدهم تا توانسته‌اند پول چاپ کرده‌اند و از سوی دیگر با همین افزایش نرخ ارز بخش قابل توجهی از کسری بودجه تأمین شد» و «در واقع هزینه کسری بودجه را از جیب مردم تأمین کردند» (همان منبع). عبدالناصر همتی، رئیس پیشین بانک مرکزی رژیم هم گفته بود فقط در ۸ماه اول دولت رئیسی «۳برابر مدت مشابه در۹۹ چاپ پول» کردند که معادل «۱۲۵هزار میلیارد تومان بوده و باعث «۹۷۵میلیارد تومان خلق نقدینگی» شده است (آذر۱۴۰۱).

حسین راغفر، در همان گزارش می‌گوید برای حل بحران فروپاشی اقتصادی «برنامه‌یی وجود ندارد» و «هیچ‌گاه درآمد‌ها مطابق بودجه محقق نمی‌شود و همواره با کسری بودجه مواجه هستیم و همین عامل اصلی افزایش نرخ ارز و حامل‌های انرژی است». این اقتصاددان حکومتی می‌گوید دولت رئیسی می‌خواست قیمت حامل‌های انرژی را باز هم افزایش دهد «اما این شرایط اجتماعی» یعنی قیام، «فرصت تأمین کسری از محل افزایش قیمت حامل‌های انرژی را نداد وگرنه حتماً نسبت به آن اقدام می‌کردند»؛ راغفر می‌گوید اما «دولت رئیسی در سال آینده به سمت افزایش قیمت حامل‌های انرژی خواهد رفت». این اقتصاددان حکومتی، رژیم را گرفتار «یک مارپیچ تورمی» می‌داند که برای جبران آن «تصور آقایان بر این است که باید به‌لحاظ روانی اطلاعاتی به جامعه داده شود که مردم دلخوش به این اخبار باشند؛ غافل از این‌که مردم هر روز این افزایش‌های بی‌رویه (تورم) را حس می‌کنند و می‌بینند» و «آقایان اصلاً نسبت به شرایط آگاهی ندارند و مهم‌تر از این بر این باور هستند که با انکار این واقعیتها می‌توانند یک آرامش روانی برای جامعه به‌وجود بیاورند».

محمدرضا خباز، استاندار پیشین رژیم در خراسان شمالی و همدان و عضو ادواری مجلس ارتجاع هم می‌گوید «دولت رئیسی در عالم رویا زندگی می‌کند» چرا که «امروز صدای شکستن استخوانهای مردم زیر بار تورم و گرانی به گوش می‌رسد» و «میزان تورم» در دولت رئیسی از «بعد از جنگ دوم جهانی» سابقه نداشته است (۱۷دی۱۴۰۱).