بحران آب در ایران؛ ۲۶۰شهر در تنش آبی، ذخایر آب زیرزمینی در مرحله هشدار
مدیر عامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب رژیم از چشمانداز «بحران آب» برای «۲۶۰شهر کشور» خبر داد. اتابک جعفری گفت: «در صورت استمرار شرایط فعلی ۲۶۰ شهر دچار بحران آب می شوند». بر اساس گزارش شرکت مدیریت منابع آبی رژیم میزان پرشدگی سدها در سراسر کشور تنها ۴۰درصد است و مجموع ۵سد تهران تنها ۱۴درصد پرشدگی دارند و نسبت بهسال ۱۴۰۰ پرشدگی آنها ۲۲درصد کاهش را نشان میدهد.
سد لتیان که ۳۰درصد آب لولهکشی کلانشهر تهران را تأمین میکند، آنقدر خالی از آب است که بخشهایی از کف آن بهروشنی دیده میشود. سایت حکومتی تجارت نیوز هم از شرایط وخیم آبی در پایتخت خبر داده و مینویسد: «نه سدها آب دارند و نه چاهها جوابگو هستند» و «شهرها وضعیت بحرانی را سپری میکنند، از جمله تهران» (۱۷دی۱۴۰۱).
احد وظیفه، رئیس مرکز اقلیم و بهاصطلاح مدیریت بحران خشکسالی هم از «بحران کمبود آب» میگوید که «سراسر کشور را تحت تاثیر قرار داده و تعداد زیادی از استانهای کشور زیر تیغ تهدید کم آبی هستند». وظیفه «جدیت این معضل» را تا حدی عنوان میکند «که در بخشهایی از کشور شاهد جابهجایی و مهاجرت ساکنان از مناطق خشک و کمآب به مناطق پرآب و پر بارش بودهایم» (۱۳دی۱۴۰۱).
علی سلاجقه، رئیس سازمان بهاصطلاح محافظت محیط زیست رژیم از روشن شدن «چراغهای قرمز وضعیت تامین آب کشور» میگوید (۳۰ آذر۱۴۰۱)؛ و خبرگزاری حکومتی تسنیم هم مینویسد «در زمان حاضر ۱۱سد مهم کشور درصد پرشدگی زیر ۲۰درصد دارند» که یعنی «بیش از ۸۰درصد ظرفیت مخازن این سدها خالی است»؛ تسنیم میافزاید «مجموع ذخایر آبی سدهای کشور ۱۸میلیارد و ۵۰میلیون مترمکعب است که این میزان ذخیره آب، نشاندهنده میزان پرشدگی (تنها) 37درصدی است» (۲۸ آذر۱۴۰۱). اما بیگی نژاد، عضو مجلس ارتجاع حتی همین میزان را هم فراتر از واقعیت دانسته و میگوید گزارشهایی «که امروز بهصورت سرجمع تنها ۳۷درصد سدهای کشور» را پر عنوان میکند مبالغهآمیز است و «بعضی از سدها خیلی کمتر از این آب دارند» (۲دی۱۴۰۱).
تسنیم در گزارشی دیگر مینویسد «میزان ذخایر فعلی» آب سدهای تهران «در مقایسه با ذخایر آبی در سالهای نرمال در پایان آذرماه» کاهشی برابر با «۳۶۶میلیون متر مکعب» داشته است (۲۲ آذر۱۴۰۱). علی اکبر محرابیان، وزیر نیروی دولت رئیسی هم در ابتدای سال ۱۴۰۱ «تنش آبی» در «حدود ۳۰۰شهر از جمله برخی شهرهای بزرگ و مراکز استانها» را مورد تایید قرار داد (۱۰فروردین۱۴۰۱).
بحران آب؛ سفرههای زیرزمینی در مرحله هشدار
سایت حکومتی بازار مینویسد با این بحران آب، «ایران ممکن است ۷۰ درصد از زمین های کشاورزی خود را از دست بدهد»؛ و «افزایش برداشت آبهای زیرزمینی» اکنون «ذخایر سفرههای زیرزمینی» ایران را «بهمرحلة هشدار» رسانده است (۱۷دی۱۴۰۱). این در حالیست که رحیمی مظفری، عضو هیات رئیسة کمیسیون انرژی مجلس ارتجاع تأکید میکند «در کوتاه مدت ما چارهای جز استفاده از منابع آبهای زیرزمینی نداریم» (۱۶دی۱۴۰۱).
علت بحران بیآبی در ایران
سایت حکومتی بازار علت بحران آب در ایران را نهخشکسالی، بلکه «دخالتهای انسانی مانند سدسازی غیر اصولی» و «اجرای پروژههای انتقال آب» عنوان میکند که «ضربه بزرگ دیگری بر پیکره محیط زیست ایران وارد کرده» است (همان منبع)؛ قاسم زاده، سخنگوی صنعت آب رژیم هم به وجود ۳۵۰هزار حلقه چاه غیر مجاز در کشور اذعان میکند (۲۱ آذر۱۴۰۱)؛ و احد وظیفه، رئیس مرکز اقلیم و بحران خشکسالی هم میگوید «اگر نمیتوانیم اوضاع را بهبود دهیم، حداقل تخریب نکنیم»؛ چرا که «در شرایطی که منابع آبی رو به کاهش است، مسئولان از ساختوسازهای جدید خبر میدهند» و در یک نمونه «ویلاسازی در بالادست» رودخانة جاجرود «به شدت افزایش پیدا کرده و برداشت آب از این منابع نسبت به گذشت بسیار زیاد شده است» (۱۳دی۱۴۰۱).