۱۴مرداد روز پیروزی اراده خلق بر دیکتاتوری و استبداد - قسمت اول
گفتگو با استاد عبدالعلی معصومی
چگونگی پیدایش فکر مشروطیت
مشروطیت مثل قدمهای بزرگ ملتها برای توسعه و پیشرفت و ترقی، نخست تولد یک فکر بود و سپس پیدایش یک جنبش. فکر مشروطیت در ایران، مولود تحولی بزرگ در اروپا یعنی انقلاب کبیر فرانسه بود؛ انقلابی که مادر واژه‌های «آزادی» و «جمهوری» در فرهنگ و تفکر و در دنیای سیاست گردید. از انقلاب فرانسه کتاب‌ها، مقاله‌ها، نقاشی‌ها، مکتب‌های سیاسی و ادبی و فیلم‌ها درآمد و در دنیا انتشار یافت.
فکرها و جوهر مشترک موجود در این کتاب‌ها و مکتب‌های سیاسی و ادبی، نفی سلطهٔ اقوام مسلط و سرمایه‌دار بر طبقات رنجبر و نیز رهایی از بردگی فکری و دیکتاتوری سیاسی بود. این فکرها و پیام‌ها به زبان فارسی نیز ترجمه شدند و نویسندگان ایرانی در نیمهٔ دوم قرن سیزدهم خورشیدی [هم‌زمان با صدارت سلسلهٔ قاجاریه بر ایران]، این فکرها و پیام‌ها را در میان ایرانیان انتشار دادند.