یوگا ، دانشی رازآمیز و شگفت انگیز برجای مانده از تمدن های دور- زیرذره بین
- یوگا ، دانشی رازآمیز و شگفت انگیز برجای مانده از تمدن های بسیار دور و کهن است. برای یوگا پیشینهای چندین هزار ساله قائل هستند. با آنکه کلمه یوگا برای نخستین بار در نوشتههای آریاییها آمده است ولی تاریخ شناسان عقیده دارند یوگا پیش از آریاییها در هند وجود داشته است.
تحقیقات باستان شناختی در دهههای اخیرنشان میدهد که سرآغاز تمدن در هند از هفت هزار سال پیش از میلاد از ناحیهای نزدیک به دهکده مهرگر آغاز شدهاست. در هزاره سوم پیش از میلاد منجر به ساخته شدن شهرهای بزرگ و مهمی مانند موهنجو دارو و هاراپا شد.
این تمدن از شرق گنگ به طرف افغانستان و از ایران به سوی بمبئی توسعه یافت. این تمدن کهن را عموماً به نام تمدن ساراسواتی میشناسند. در تمدن هندی طبق نگرشهای ودایی وجود متعال از روی عشق هستی را آفریده است. همان متعالی، وداها را به نوع بشر آموخت.
ودا چگونگی زیستن در همسویی با قوانین «دارما» را آموزش میدهد. به این معنا»وداها «در قلب خود مفهوم عرفانی باستانی را دارد. امروزه این دانش در شکل تحول یافته آن بیشتر به شکل ورزشی روان – تنی ارائه میشود. ورزشی که جسم و روان را به تعادل میرساند:
- یوگا
یوگا دانشی رازآمیز و شگفت انگیز برجای مانده از تمدن های بسیار دور و کهن است. برای یوگا پیشینهای چندین هزار ساله قائل هستند. با آنکه کلمه یوگا برای نخستین بار در نوشتههای آریاییها آمده است ولی تاریخ شناسان عقیده دارند یوگا پیش از آریاییها در هند وجود داشته است.
چهار قرن قبل از میلاد یک فرزانه و حکیم بزرگ به نام پاتانجالی در کتابی به نام یوگا سوترا مراحل هشتگانه یوگا را که اساس یوگای امروز است، شرح داد. این کتاب آنچه را فرزانگان گذشته برای کمال معنوی و نیروهای درون سینه به سینه منتقل کردن را در چهار فصل و 186 عبارت کوتاه به زیبایی تمام گرد آورده است.
بعدها کتاب پاتانجالی توسط دانشمند ایرانی "ابوریحان بیرونی به زبان عربی ترجمه شد. این حکیم یوگا را به عنوان روشی برای خلوص نفس و تن برشمرده است. واژه یوگا در اصل از واژه «یوج در زبان سانسکریت که به معنی یکپارچه سازی و یگانگی آمدهاست.
برخی نیز باور دارند که Yoga از واژه پارسی «یوغ» گرفته شدهاست. زیرا آریاییها برای شخم زدن گاوها را به یوغ میبستند.واژه پارسی: یوغ= زبان اوستایی: یَوگ، به هم بستن = زبان سانسکریت: یوگا میباشد.
محقق یوگا: روشن بینان بسیاری، بویژه در هند، پس از سالها تزکیه نفس، حالات متفاوتی از آگاهی را تجربه کردن. مجموعه این فنون و تعالیمی که برای درک و رسیدن به این احوال توسط آن مردان خردمند طراحی و دریافت شده را یوگا میگن.
محقق یوگا: هر کدام از این خردمندان، جنبههایی ویژه از این معرفت را مورد توجه قرار داده و برای آن تعریفی ارائه کردن. البته این تعاریف از هم بیگانه نیستن. همه آنها حول خودشناسی و بالا بردن توان فردی و توسعهی آگاهی متمرکز میباشند.
برخی روش این علم و بعضی غرض از اجرای این فنون و گروهی نیز غایت این تعالیم را تشریح کردهاند.در دوران بعد کلاسیک یوگیها سعی در ارتباط بیشتر با مردم داشتند و در نتیجه آموزههای خود را نیز قابل فهمتر ارائه کردهاند.
در اینجا اشاره به دورة حکومت بریتانیای کبیر بر شبه قاره هند ضروری به نظر میرسد. چرا که انگلیسیها بویژه کمپانی هند شرقی مایل به توسعه آموزشهای سنتی معلمین و گوروهای هندی نبود. ولی سرانجام در سال ۱۸۹۳ با سخنرانی سوامی ویوکاناندا و متعاقب آن ورود سوامی یوگاناندا در سال ۱۹۲۰ به آمریکا، یوگا وارد مرحله امروزین خود شد.
محقق یوگا: دست آورد این دوران گسترش بیش از حد یوگا به کمک وسایل ارتباط جمعی و یافتن مبانی علمی برای تمرینات آن میباشد. همچنین یکی از معایب این دوران عوام زدگی و فراموش کردن پیام و اهداف اصلی دانش یوگاست.
درحالیکه بسیاری از مردم با هدف انعطاف بیشتر بدن و یا ازبین بردن درد کمر وپشت به سراغ یوگا میآیند، اما تمام شاخهها و مسیرهای مختلف یوگا دارای هدف مشابه است: اتحادِ آگاهی فردی با آگاهی هستی.
هرکدام از این شاخههای مستقل یک قرابت و وابستگی به مسیر دیگر دارد. انتخاب آنها بستگی به نوع زندگی، شخصیت و اهداف شخصی شما دارد...شما آزاد هستید که آنها را با هم ترکیب نموده و یک یوگای درست برای خود خلق نمایید.
دو شاخه معروف آن یکی کندالینی یوگا است که شامل تمرینات ویژهای میباشد. در این یوگا روی چاکراها (مراکز انرژی بدن) به منظور تسلط یافتن برعملکرد هرکدام از این مراکز کار میکند. این نوع یوگا میتواند بسیار قدرتمند باشد و احتیاج به مربی با تجربه دارد.
شاخه معروف دیگر راجا یوگا میباشد. درحال حاضر بیش از سایر اقسام یوگا در میان مردم جهان و ایران رواج دارد. پاتاجلی در کتاب «یوگا سوترا» آن را مدوّن نمود. راجا یوگا کنترل کردن ذهن را گسترش میدهد.گاهی اوقات تحت عنوان یوگای کلاسیک نیز نامیده میشود.
- فواید و ویژگیها
کارشناسان این ورزش بر این باورند که انجام یوگا در تسکین و بهبود بسیاری از بیماریها موثر است. آنها همچنین فواید زیر را نیز برای یوگا بر میشمارند:تقویت در تمرکز، تفکر، خلافیت، اعتماد بنفس و هماهنگی ذهنی با جسم.
- مضرات یوگا
باید توجه شود که اجرای منظم و طولانی مدت یوگا میتواند آسیبزا باشد. بیشتر مشکلات احتمالی پزشکی در ارتباط با مفاصل هستند، اگر وضعیتهای انجام حرکات شدید باشند و یا به مدت طولانی حفظ شوند و یا عمل تنفس به درستی انجام نشود، ممکن است مشکلاتی برای فرد ایجاد کنند. پس باید این تمرینات زیر نظر افراد با تجربه انجام شود.
- رژیم غذایی در یوگا
- رژیم غذایی در سلامت انسان بسیار اهمیت دارد.در یوگا سه نوع رژیم غذایی وجود دارد که عبارتند از:
- رژیم غذایی راجاسی شامل غذاهای غیرگیاهی و پر انرژی میباشد.
- رژیم غذایی تاماسی ترکیبی از غذاهای گیاهی و غیر گیاهی و البته پرادویه میباشد.
- اما رژیم غذایی ساتویک گیاهی است و برای چاشنی آن از کمی ادویه هم استفاده میشود.
این رژیم غذایی مورد توصیه یوگیها میباشد.
- چه کسانی میتوانند یوگا تمرین کنند؟
همه افراد، در هر سن و با هر درجه از انعطافپذیری، میتوانند یوگا تمرین کنند. هر فرد متناسب با وضعیت جسمی خود باید یکی از کلاسهای مبتدی، متوسط، پیشرفته را انتخاب کند.
در راستای ترویج یوگا در سراسر دنیا با ابتکارات جالبی مواجه میشویم. بعنوان نمونه هزاران نفر از علاقمندان یوگا سالیانه و درطولانی ترین روز سال با حضور در جشن یوگا آنرا جشن میگیرند. این افراد تلاش میکنند در میدان تایمز نیویورک، یکی از شلوغ ترین مکانهای دنیا، به آرامش دست پیدا کنند.
- حرکات و حالتها
تمرینات اصلی یوگا که به آنها آسانا نیز گفته میشود، تمرینات کششی بی خطری هستند که به غیر از انعطافپذیری و تمرکز فکری، خستهگی را از بدن شما دور میکنند.
- تاریخ یوگا در ایران
ایرانیان از دیرباز با یوگا آشنایی داشتهاند . حسین منصور حلاج عارف بزرگ ایرانی مدت 5 سال در هند نزد یوگیان تعلیم دید. عرفای خراسان نیز با یوگا آشنا بودند که از آن جمله علاءالدوله سمنانی است. ابوریحان بیرونی کتاب پاتانجالی درباره یوگا را به عربی ترجمه کرد. در دهه های اخیر همراه با توسعه فرهنگ غربی در ایران، یوگا نیز از طریق غرب و نوشته های غربیان به ایران آمد.
- یوگا در غرب
یوگا قرن ها در سرزمینهای هند و خاور دور به زندگی خویش ادامه داد. در پایان قرن 19 در اروپا و آمریکا گسترش یافت و اندیشه غربی سرانجام یوگا را به آزمایشگاهها کشاند. یکی از مراکز مهم تحقیقاتی بیمارستان "کارولینسکا" در استکهلم بود که تایید کرد، کنترل ذهن و جسم در نتیجه یوگا نه تنها افسانه نیست بلکه حقیقت دارد.
این چنین بود که یوگا مقبولیت عام یافت و اینک هر روز میلیونها نفر از طریق کتب و نشریات و وسایل ارتباطی دیگر با یوگا آشنا میشوند و از آن بهره میگیرند. با صنعتی شدن جوامع و گسترش زندگی ماشینی و مناسبات آکنده از تبعیض و بهره کشی زندگی از تعادل خود خارج شده است.
این مناسبات جدید باعث تنش و اضطراب و بیماریهای گستره روحی و روانی در جوامع با نستبهای متفاوت شده است. امروزه برخی کارشناسان از یوگا بعنوان یکی از ابزارهای مهم کاهش استرس و کسب تعادل روانی نام میبرند.
در سال ۲۰۰۱ بدلیل کارکردهای مثبت روان– تنی بود که از طرف سازمان جهانی بهداشت انجام ورزش یوگا روزی ۱۵ تا ۲۰ دقیقه توصیه شد. برای بهره مند شدن از فواید اجتماعی این ورزش و ترویج آن مراسم روز یوگا و مسابقات آن درجهان هر سال برگزار میشود.
- روز جهانی یوگا
شرکت نخست وزیر هند در مراسم روز جهانی یوگا: نخست وزیر هند آقای نارندرا مودی به مناسبت روز جهانی یوگا که با حضور هزاران نفر در شهر دهلی نوهند برگزار شد، شرکت کرد. نارندرا مودی نخست وزیر هند که خود از علاقهمندان یوگا است،
در آغاز این مراسم اظهار داشت: یوگا همانطور که سبب هماهنگی ذهن، بدن و روح میشود، میتواند سبب هماهنگی کل جهان شود. آقای مودی میگوید به شکل روزانه حرکات یوگا را انجام میدهد. او از زمان به قدرت رسیدن در هند تلاش کرد که نظر سازمان ملل متحد را جلب کند تا روز ۲۱ ژوئن به عنوان روز جهانی یوگا نامگذاری شود.
با این پیشنهاد در دسامبر سال ۲۰۱۴ در مجمع عمومی سازمان ملل موافقت شد و هر سال بعد از آن در این زمان مراسم روز جهانی یوگا در کشورهای مختف جهان برگزار میشود.