تحریمهای جدید علیه ایران یا رژیم ایران
تحریمهای جدید علیه ایران در تاریخ ۱۱ مرداد به امضای دولاند ترامپ رئیس جمهور آمریکا رسید و به این صورت تبدیل به قانون شد.
تحریمهای جدید علیه ایران در تاریخ ۳ مرداد 1396 در مجلس نمایندگان آمریکا به تصویب رسید بود و پس از ۲ روز در تاریخ 5 مرداد در مجلس سنای ایالات متحده با ۹۸ رای مثبت در برابر ۲ رای منفی تصویب شد. متعاقبا کاخ سفید در تاریخ ۶ مرداد سند امضا شده را دریافت کرد و در همان روز از زبان سخنگوی خود اعلام نمود که دونالد ترامپ تحریمهای جدید علیه ایران، روسیه و کره شمالی را امضا خواهد کرد.
این تحریمها که در چارچوب قانون «مقابله با دشمنان آمریکا از طریق تحریم (۲۰۱۷)» (H.R. 3364) به تصویب رسیده است لایحه‌های «مقابله با فعالیت‌های بی‌ثبات کننده ایران ۲۰۱۷»، «مقابله با نفوذ روسیه در اروپا و اوراسیا ۲۰۱۷» و «مهار و مدرن‌سازی تحریمهای کره شمالی» را سر جمع می‌کند.
بخش تحریمها علیه رژیم ایران در این قانون طیف وسیعی از اختیارات را به رئیس جمهور ایالات متحده می‌دهد تا ایران را بخاطر فعالیت‌های بی‌ثبات کننده در منطقه، فعالیت‌های موشکی بالیستیک و نقض حقوق بشر مورد تحریم قرار دهد و سپاه پاسداران را علاوه بر نیروی قدس برجسته کرده و عملا در لیست سیاه قرار می‌دهد.
جزئیات تحریمهای جدید علیه ایران
بر اساس قانون «مقابله با دشمنان آمریکا از طریق تحریم (۲۰۱۷)»، تحریمهای جدید علیه ایران از رئیس جمهور آمریکا دولاند ترامپ می‌خواهد که:
- برنامه موشک‌های بالیستیک و سلاح‌های کشتار جمعی ایران را تحریم کند.
- انتقال یا فروش تجهیزات نظامی به ایران یا ارائه کمک‌های فنی یا مالی مرتبط را تحریم کند.
- سپاه پاسداران ایران و افراد خارجی مرتبط را تحریم کند.
- ناقضان حقوق بشر در ایران را تحریم کند.
بخش ۱۰۵ این قانون با عنوان «اعمال تحریمهای مرتبط با تروریسم علیه سپاه پاسداران»، مشخصا تمامیت سپاه و نه تنها نیروی قدس را هدف قرار داده تصریح می‌کند که تحریمهای اعمال شده علیه سپاه بر اساس فرمان اجرایی 13224 صورت می‌گیرد. شایان یادآوری است که این فرمان پس از حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر توسط جورج بوش صادر شد و پیش از این افراد و سازمان‌های تروریستی خارجی، از جمله القاعده و داعش، بر اساس آن مورد تحریم قرار می‌گرفتند.
در شرایط خاص رئیس جمهور آمریکا این اختیار را دارد که افراد یا نهادهایی را از تحریمها مستثنی کند.
پیشینه تحریمهای جدید علیه ایران
تحریمهای جدید علیه رژیم ایران برای اولین بار در ۳ فروردین سال جاری توسط بیش از ۱۰ سناتور، از جمله سناتور رابرت منندز (دمکرات از نیوجرسی) و سناتور مارکو روبیو (جمهوری خواه از فلوریدا) به مجلس سنای آمریکا معرفی شد. در چهارم خرداد سال جاری طرح تحریم ایران در کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا به تصویب رسید و متعاقبا در ۲۵ خرداد طرح تحریمهای جدید ایران با عنوان «مقابله با اقدام‌های بی‌ثبات کننده ایران» با ۹۸ رای مثبت در برابر ۲ رای منفی در سنای ایالات متحده به تصویب رسید.
طرح تحریمهای ایران اما هرگز به تنهایی به تصویب مجلس نمایندگان آمریکا نرسید بلکه پس مذاکراتی که میان نمایندگان جمهوری خواه و دمکرات کنگره آمریکا صورت گرفت آنها توافق کردند که سه طرح جداگانه تحریم ایران، روسیه و کره شمالی را در قالب یک طرح به نام « مقابله با دشمنان آمریکا از طریق تحریم ۲۰۱۷» سرجمع کرده و به رای بگذارند. این ابتدا به مجلس نمایندگان آمریکا معرفی شده و در فاصله چند روز به تصویب هر دو مجلس کنگره آمریکا رسید.
بیشتر بخوانید:
تحریمهای جدید آمریکا، برجام و چشم اندازها
تحریمهای جدید آمریکا و دیدار سران سپاه با روحانی
تحریم شش شرکت فعال در برنامه موشکی رژیم ایران
چرا تحریمهای جدید ایران علیه رژیم است و نه مردم ایران
مقامات و سران رژیم ایران هدف از این تحریمها را مردم و ملت ایران عنوان کرده و ادعا می‌کنند که هدف و موضوع تحریمهای جدید دشمنی با مردم ایران است. در همین رابطه بهرام قاسمی سخنگوی وزارت خارجه ایران آن را «دشمنی با ملت شریف ایران» خوانده و گفت که این «در ادامه خصومت‌های ذاتی آمریکا با جمهوری اسلامی ایران» به شمار می‌رود. از سوی دیگر حسن روحانی پس از تصویب تحریمهای جدید آمریکا در مجلس نمایندگان و سنای آمریکا از واشنگتن خواست که به حقوق ملت ایران احترام بگذارد.
[caption id="attachment_16684" align="aligncenter" width="660"]
خامنه‌ای در حال سخنرانی برای بسیجی‌ها[/caption] این در حالی است که خامنه‌ای بارها گفته است که تحریمها به نفع اقتصاد به اصطلاح مقاومتی است و باعث پیشرفت صنعت در کشور خواهد شد. از جمله در ۸ مرداد 1396، آخوند صدیقی گفت: «ما باید از تحریمها استقبال کنیم. تحریمها ما را می‌سازند البته به شرطی که مسئولان ما زیر پرچم ولایت بیایند».
فرایند مواضع گوناگون خامنه‌ای در رابطه با تحریمها از سال 1384 تا 1395 مروری بر مراحل زیر است:
- انکار اثرگذاری تحریمها
- ابراز اطمینان از خنثی شدن تحریمها
- استقبال از وضع تحریمها
- و بالاخره گلایه، آه و فغان اعتراف به تاثیر تحریمها.
خامنه‌ای از جمله در اوایل 1385 یعنی چند ماه پس از آن که آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای پرونده ایران را به شورای امنیت ارجاع دهد، خطاب به قدرت‌های جهانی گفت: «مگر تا حالا تحریم نکردید؟... ما را از تحریم می‌ترسانید؟». او همچنین در مرداد 1390 گفت که « آنها ایران را تحریم کردند، اما بحران اقتصادی گریبان خودشان را گرفت.».
[caption id="attachment_16625" align="aligncenter" width="669"]
اعتراض به تحریم ایران یا رژیم ایران؟[/caption] اما در نهایت این فرایند و در حالی که تحریمها شریان اصلی اقتصاد حکومت ایران را هدف قرار داد و مانع از فروش نفت شد خامنه‌ای به صراحت گفت: « بنده انکار نمی‌کنم که این تحریمهای ظالمانه‌ای که دشمنان ملّت ایران و دشمنان انقلاب بر ملّت ایران تحمیل کرده‌اند تأثیر دارد؛ بلاشک بی‌تأثیر نیست».
بگذارید برای نمونه فرایندی که پس از برجام و رفع تحریمهای ایران اتفاق افتاد را بررسی کنیم. بنا به گزارش مارک دوبویتز در مرداد 1395 و تنها طی یک دوره ۸ ماهه پس از اجرای برجام، ایران به بیش از ۳۰ میلیارد دلار از دارایی‌های مسدود شده‌اش در بانک‌های خارجی دست یافت.
از سوی دیگر و با برداشته شدن تحریمها پس از امضای برجام، ایران به درآمد هنگفتی از محل فروش نفت دست پیدا کرد. طبق آمارهای منتشر شده تولید داخلی نفت ایران از سال ۲۰۱۵ یعنی پس از امضای برجام به این سو از سه میلیون بشکه در روز به حدود ۴ میلیون بشکه در روز افزایش داشته است. با در نظر داشتن این که مصرف داخلی نفت در ایران نزدیک به ۲ میلیون بشکه در روز است و با توجه به این که میانگین قیمت جهانی نفت از ابتدای ۲۰۱۵ تا کنون با در نظر گرفتن همه بالا پایینی‌های آن نزیک به ۵۰ دلار است که همان قیمت نفت در ابتدای ۲۰۱۵ به حساب میاید، میتوان نتیجه گرفت که درآمدهای حاصله از محل نفت برای ایران پس از برجام باید ۲ برابر شده باشد.
source: tradingeconomics.com
با این حال شاهد هستیم که بیکاری و فقط نه تنها کاهش نیافته بلکه معضلات اجتماعی جدیدی همچون مالبخاتگان به آن اضافه می‌شود. ارگان‌های مالی وابسته به سپاه یکی پس از دیگری اعلام ورشکستگی می‌کنند و دولت روحانی که در ظاهر به مخالفت و رقابت با سپاه برخاسته بود بودجه نهادهای نظامی را ۸۶ درصد و بودجه سپاه را ۱۰۰ درصد در لایحه بودجه ۹۶ افزایش می‌دهد. این در حالی است که همین دولت بودجه آموزش و پرورش و بهداشت را کاهش داده است.
پیشینه تحریمهای جدید علیه ایران
تحریمهای جدید علیه رژیم ایران برای اولین بار در ۳ فروردین سال جاری توسط بیش از ۱۰ سناتور، از جمله سناتور رابرت منندز (دمکرات از نیوجرسی) و سناتور مارکو روبیو (جمهوری خواه از فلوریدا) به مجلس سنای آمریکا معرفی شد. در چهارم خرداد سال جاری طرح تحریم ایران در کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا به تصویب رسید و متعاقبا در ۲۵ خرداد طرح تحریمهای جدید ایران با عنوان «مقابله با اقدام‌های بی‌ثبات کننده ایران» با ۹۸ رای مثبت در برابر ۲ رای منفی در سنای ایالات متحده به تصویب رسید.
طرح تحریمهای ایران اما هرگز به تنهایی به تصویب مجلس نمایندگان آمریکا نرسید بلکه پس مذاکراتی که میان نمایندگان جمهوری خواه و دمکرات کنگره آمریکا صورت گرفت آنها توافق کردند که سه طرح جداگانه تحریم ایران، روسیه و کره شمالی را در قالب یک طرح به نام « مقابله با دشمنان آمریکا از طریق تحریم ۲۰۱۷» سرجمع کرده و به رای بگذارند. این ابتدا به مجلس نمایندگان آمریکا معرفی شده و در فاصله چند روز به تصویب هر دو مجلس کنگره آمریکا رسید.
پیشینه تحریمهای آمریکا و جامعه جهانی علیه ایران
اگرچه بعد از اشغال سفارت آمریکا و به گروگان گرفتن دیپلماتهای آمریکایی در تهران تحریم هایی علیه رژیم ایران شروع شد اما با برملا شدن برنامه هسته ای ایران و از اسفند ۱۳۸۴ که آژانس بین المللی انرژی هسته ای پرونده اتمی ایران را به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع داد، تحریم ها گسترده شدند که میتوان تحریمها را به چهار دسته کلی تقسیم کرد:
- تحریم های شورای امنیت سازمان ملل بر اساس قطعنامه های ۱۷۳۷ و ۱۷۴۷ و ۱۸۰۳
- تحریم های اتحادیه اروپا
- تحریم های یک جانبه از سوی آمریکا یا سایر کشورها
- تحریم های مصوب کنگره ایالات متحده آمریکا
سپاه پاسداران هدف اصلی تحریمهای جدید
قانون تحریمهای جدید علیه ایران تصریح می‌کند که:
- همه اموال و دارایی‌های ارگان‌ها، افراد و وابستگان سپاه در آمریکا بلوکه خواهد شد.
- هیچ فرد یا شرکت آمریکایی حق ندارد از طریق واسطه، دور زدن و غیره این تحریمها را نقض کند.
- همه افراد و نهادهایی که بصورت مستقیم یا غیر مستقیم دارای ارتباط کاری با سپاه هستند تحریم می‌شوند.
[caption id="attachment_16690" align="aligncenter" width="300"]
قرارگاه خاتم الانبیا یکی از اصلیترین اهداف تحریمهای جدید آمریکا علیه ایران[/caption] بنا به گفته برخی کارشناسان نزدیک به ۴۰ درصد از تولید ناخالص ملی ایران به بازار سیاه و فعالیت‌های غیر قانونی و پنهان تعلق دارد که بخش عمده آن در دست سپاه پاسداران می‌باشد. از سوی دیگر، سپاه بعنوان اصلیترین طرف حساب قراردادهای دولتی در ایران، در تمامی زمینه‌های اقتصادی ایران دست دارد که براساس تحریمهای جدید علیه ایران، تمامی این طرف‌ها یا می‌بایست از همکاری با سپاه دست بکشند یا مشمول تحریمهای جدید خواهند شد.
برای نمونه ۲۵۰۰ شرکت وابسته به قرارگاه خاتم الانبیا سپاه وجود دارد که شامل تحریمهای جدید آمریکا خواهند شد.